 Kaart google.nl/maps - provincie Møre og Romsdal  Kaart kart.finn.no - provincie Møre og Romsdal roze lijn = provinciegrens
West-Noorwegen / Vestlandet:
2.5 provincie Møre og Romsdal II
- interactieve landkaart met wandel-, fiets- en kajaktochten in de provincie Møre og Romsdal op mrfylke.no =
Overnachten in Møre og Romsdal:
· Het provinciehuis staat in Molde.
· De provincie Møre og Romsdal maakt deel uit van de regio Vestlandet (= Møre og Romsdal + Sogn og Fjordane + Hordaland + Rogaland). · Møre og Romsdal kent drie districten: Nordmøre Romsdal en Sunnmøre.
 Het provincie-wapen toont drie gouden Vikingschepen van voren gezien tegen een blauwe achtergrond. De drie schepen verwijzen naar de drie districten. Het geheel heet “Nordvegen”: “de weg naar het noorden”. Hiermee wordt tot uitdrukking gebracht dat in deze provincie de fjorden ooit de belangrijkste verbindingswegen waren.
16 juli '04 Kaart google.nl/maps: route Gåsemyr Camping in Gåsemyr - Nordfjordeid (= provincie Sogn og Fjordane) -
Runde Camping og Vandrerhjem op het eiland Runde (= provincie Møre og Romsdal)
 Runde Camping o.V. is in 2010 gesloten een alternatief is Goksöyr Camping In de provincie Møre og Romsdal is het eerste plaatsje langs wegno.E39/651 Straumshamn(a).
Kaart google.nl/maps: locaties veerdienst Folkestad-Volda, Eiksundtunnel en SelvågtunnelWij zijn helemaal om de fjord heengereden, maar het is mogelijk wegno.E39 te vervolgen naar Folkestad om aldaar met de pont de Voldsfjord over te steken naar Volda.
Vanaf Volda vlakbij vliegveld Hovden, maakt men vanaf 2008 met wegno.653 gebruik van de Eiksundtunnel die onder de Vartdalsfjord doorgaat: lengte 7765 m. Het is momenteel de diepste subsea-tunnel ter wereld met een diepte (!!) van 287 meter. Bij Eiksund komt wegno.653 weer aan land = eiland  .
 Kaart kart.finn.no: sinds 2008 is de route via Ørsta en het veer Rjåneset / Eiksund geen optie:
... het veer is opgeheven nadat de nabijgelegen tunnel is geopendIn 2004 steken wij dus niet de fjord over maar rijden er om heen. Vanaf Straumshamna vervolgen wij met wegno.651 rond de Austefjord naar het gelijknamige Austefjord, Volda en Ørsta. Het is een traject “door dalen en over hoogten”.
Sinds de opening van een tunnel in 2008 is de route via Ørsta geen optie: het veer van Rjåneset naar Eiksund is opgeheven (zie hierboven).
In Ørsta wordt jaarlijks in augustus de bergrun “Saudehornet rett opp” gehouden. De start is vanaf de haven en de aankomst is bergop (1303 meter boven zeeniveau, afstand 5773 meter).
De deelnemers worden geacht een rugzakje met 2,5 kg inhoud mee te torsen: dit gewicht symboliseert het kroonprinsje dat in 1206 tijdens een vlucht over de bergen moest worden meegedragen. We vertellen meer over de historische achtergrond van deze “Birkebeiners” verderop in ons verhaal onder 2.8 provincie Hedmark.
- in de èchte Birkebeiner-races krijgen de atleten 3,5 kg ballast mee -
In Rjåneset nemen we de pont over de Vartdalsfjord naar Eiksund, op het eiland Hareidland. Wegno.653 loopt naar Garnes. Vandaar gaat het via bruggen (variërend van 230 tot 560 meter) over de eilanden Gurskøya, het piepkleine Nautøya, Leinøya en Remøya naar Runde. De eilandjes komen ons voor als een uithoek van het land en daarom zijn we verrast zoveel dorpjes en gehuchtjes tegen te komen. Er zijn vissershavens en er zijn veeboeren.
Sinds de opening van een tunnel tussen Volda en Eiksund in 2008 is het veer Rjåneset - Eiksund opgeheven: zie hierboven.
Kaart google.nl/maps - locaties van campings op RundeOp Runde kiezen we de vóórlaatste camping aan het eind van wegno.654: Runde Camping og Vandrerhjem. Met onze tent staan we op een grasveldje, campers en caravans staan op de kade, direct aan zee (evenals de droogmolen waaraan onze “vaske”  mag hangen). Er is ook een buurtwinkeltje.
Oeps! Na het seizoen 2010 is Runde Camping og Vandrerhjem gesloten. En dus is het afwachten of iemand anders het nog overneemt ... . Een alternatief is Goksöyr Camping: we vertellen er meer over direct hierna.
Onze afstand tussen Gåsemyr en Runde is ca. 180 km.  = 2.152 km.
Het eiland Runde is niet groot: 6,4 km². Het heeft 150 bewoners, verdeeld over de gehuchtjes Runde en Goksöyr. Goksöyr ligt 2,5 km ten noorden van onze Runde Camping.
De camping “Goksöyr Camping” vinden we tijdens ons verblijf iets te vol, maar het biedt wel de mogelijkheid te overnachten in de “loodsenhut”, op een prachtige lokatie dichtbij zee.
Ooit hielden hiervandaan de wachters de bootbewegingen in de gaten om te zorgen dat er geen schepen op de verraderlijke rotsen zouden lopen. Veel Rundenaren zijn ook nu nog werkzaam in het loodswezen.
Vanaf Runde Haven vertrekt dagelijks een boottocht van twee tot drie uur rondom het eiland.
Op deze manier kan men de vogelkolonies bekijken. Tevens gaat de boottocht door het gebied waar in 1972 de Runde-schat is gevonden. Ook rondt men de kaap Rundetinden waar volgens de legende in 1588 “het Kasteel” (een Spaans schip) is gezonken.
's Avonds worden er vistochten op zee gehouden: deze kunnen worden gecombineerd met een zeehondensafari.
In het haventje is een duikcentrum gevestigd: Runde Dykkesenter.
De kustwateren zijn altijd gevaarlijk geweest: tientallen schepen zijn hier reeds vergaan.
Zo ook in 1725 de Nederlandse Oost-Indiëvaarder “Akerendam”, dat op weg was naar Batavia: het tegenwoordige Jakarta. Het schip is in een storm ten noorden van Runde, bij Kvalneset, op de klippen gelopen.
Er waren geen overlevenden. Wel spoelden er 5 van de 19 schatkisten aan land. Aan boord was veel handelsgeld: gouden en zilveren munten.
Het wrak raakt in de vergetelheid tot op een goeie dag in 1972 drie sportduikers het weervonden op een diepte van 20 meter. Onder politiebewaking werd 560 kg muntgeld naar boven gehaald. Van de 57.000 munten zijn de 6624 gouden in goede staat. De duikers (twee Zweden en een Noor) mogen 75% van de schat houden, 15% ging naar de Noorse en 10% ging naar de Nederlandse staat.
papegaaiduikers:
smoorverliefd en eeuwige trouw foto: © Hennie -
“Noorwegen, een gezonde verslaving!”
-noorwegenvakantie.nl
Aan het eind van wegno.654 treffen we nabij Goksöyr Camping nog een glazen kas voor de bloementeelt: dit verwachten we hier eigenlijk niet.
Afijn, bij deze kas klauteren we naar boven, de “Rundabrand” op. Het is de enige vogelrots van zuidelijk Noorwegen.
Het zijn vooral de drieteenmeeuw (krykkje) en de monogame papegaaiduiker (lundefugl) die hier nestelen. Een andere redelijk bekende is de jan-van-gent (havsule). In augustus begint de trek naar warmer oorden.
Aan deze oostzijde ligt grasland, dat tevens een beschermd natuurgebied is. Alleen de schapen mogen naast de paadjes lopen ... .
Bovengekomen zien we aan de westkant de steile rotswanden die opsteigen uit zee. Hierop moeten duizenenden vogels zitten te broeden. We verwachten de beestjes close-up te zien, maar dat valt tegen: niets te zien.
Tussen 19:00 en 20:00 uur (is ons beloofd) zullen ze terugkeren vanaf zee. Hier en daar druppelt in de verte een meeuw binnen ... .
Gelukkig genieten we wel van het zonnige weer (beetje fris) en het schitterende uitzicht. In het oosten liggen andere eilanden die van hieruit vaalbruin kleuren. In het westen ligt een kalme Atlantische Oceaan.
Als we terugkomen bij de tent is het: “hoera, steekvliegen!”.
... morgen zullen we met “de vogelsafari” meer geluk blijken te hebben ...
de wandeling op Runde foto: onbekend
17 juli '04 De volgende dag gaan we weer op stap, deze keer wél “bewapend” met verrekijker. Voor het rondje Runde staat drie uur, maar we hebben geen haast en doen er zes uur over.
We lopen een paar honderd meter terug richting de brug en kunnen dan naar boven.
Eerst 160 meter “best wel steil”. Tussen de dennebomen is het warm en zijn er veel vliegen. De rest van de dag zullen we nog eens 140 meter stijgen: het is stevig glooiend grasland.
Vandaag hebben we als “vogelaar zijnde” veel meer geluk. Er zweven zee-arenden in de lucht. Zij broeden op andere eilanden en bejagen hier de broedkolonies. “Zullen zij, net als wij, ook zo genieten van het uitzicht?”.
We zien dan toch de papegaaiduikers. Dappere, rustige vogeltjes, ongeveer zo groot als een eend. De nestjes liggen tussen de begroeiingen op de hellingen.
Op een ander gedeelte van het eiland is een meeuwenkolonie. Op de kale rotsen trotseren de vogels alle weersomstandigheden.
Alle andere vogelsoorten die hier op Runde zouden moeten zitten, ontgaan ons. Maar wat geeft het? De dag is er niet minder om geweest!.
18 juli '04 Bij aankomst op / doorkomst van de eilanden hebben we geen fietsverboden voor de tunnels gezien, dus we maken ook een ritje: fantastisch!! Fietsen van eiland naar eiland: over bruggen en door tunnels.
Op de brug tussen Runde en Remøya staan jonge jongens en oude mannen te vissen. De vis is blijkbaar voor consumptie: ze liggen deels schoongemaakt op het wegdek. Er wordt gevist op zalm, kabeljauw, koolvis, leng en makreel.
We fietsen door twee tunnels en dan dragen we de reflecterende vestjes. Eén, de Sæviktunnel, is 966 meter: best ver, best donker en best koud, maar toch een belevenis.
Elk eiland heeft een haventje, waarin vissersboten en plezierbootjes af en aan varen of rustig liggen te dobberen.
Voor Nederlandse begrippen zijn deze dunbevolkte eilandjes afgelegen gebied, maar het wegennet is overal ontzettend goed. We verbazen ons ook nog over een professionele atletiekbaan met rondom mooie tribunes. Die Noren zijn gewoon schathemeltje rijk!
Het grootste en verste dorp dat we opzoeken is Fosnavåg op het eiland Bergsøya. Als we bij het benzinestation naar het thuisfront bellen hoeft er niet betaald te worden, de pompbediende zegt: “we love our tourists”.
Bij het vertrek de volgende dag informeert de camping-eigenaresse ook nog: “did you like my island?”.
Mooie mensen!
Om te mogen vissen in meren en rivieren óf op zalm heeft iedereen van zestien jaar en ouder twee visaktes nodig: een staatsvergunning is nodig om een plaatselijke visakte te kunnen kopen. De plaatselijke visakte is geldig binnen een bepaald gebied voor een bepaalde tijd. Beide vergunningen zijn verkrijgbaar bij de plaatselijke Turist Info, of anders bij de lokale sportzaken, kiosken of campings.
Over het algemeen is het vrij om te vissen langs de kust op zoutwatervis met een hengel of handsnoer.
Bent u van plan te gaan vissen? Eén en ander ligt soms wel iets ingewikkelder ... visitnorway.com heeft nadere informatie.
Aan het eind van de jaren '60 werd voor de kust van Noorwegen olie gevonden. Nu is het land de op zes na grootste olieproducent ter wereld en levert het een belangrijk deel van het aardgas voor West-Europa.
Deze olie- en gasvoorraad heeft Noorwegen niet alleen rijk gemaakt, maar heeft ook geleid tot een vooraanstaande positie op technologiegebied. Noorse bedrijven zoeken voortdurend naar nieuwe methoden om de olie gemakkelijker, efficiënter en goedkoper uit de zeebodem te halen. Die know-how wordt vervolgens weer verkocht aan andere olieproducerende landen.
Noorwegen is tevens een groot exporteur van vis en visproducten. Deze vissen en schaaldieren worden niet alleen op zee gevangen, maar ook op grote schaal gekweekt. De kustlijn van het land is bezaaid met viskwekerijen en aquacultuur is uitgegroeid tot één van de grootste bedrijfstakken.
Ongeveer 37% van Noorwegen is bebost: het hout is de basis voor één van de belangrijkste industrieën.
Ålesund gezien vanaf Aksla-uitzichtspunt foto: © Cecilia Fuentes
19 juli '04 Kaart google.nl/maps:
route Runde Camping og Vandrerhjem op het eiland Runde - Ålesund -
Trollstigen Camping og Gjestegård in Åndalsnes Via wegno.'s 654 en 61 verlaten we Runde en haar zuster-eilanden.
In Hareid vertrekt de pont over de Storfjord van Hareid naar Sulesund.
In totaal is het maar 15 km omrijden om even in Ålesund te gaan kijken, dus dat doen we.
Lol aan een stadswandeling (“te veel sjouwen”  ) is even niet voorhanden, dus we gaan over tot “sightseeing by car”: even Ålesund doorrijden en weer terug.
De stad ligt zowel op het schiereiland Yksnøya als op een paar kleine eilandjes, die allemaal onderling zijn verbonden door bruggen. Het is kleiner als verwacht. Het heeft wel, zoals beloofd en afgebeeld in alle vakantiefolders, de gekleurde huizen in Jugendstil-stijl. Ook zijn er de smalle pittoreske straatjes met exclusieve winkels: de Hurtigruten en grote cruise-schepen van wereldwijd leggen hier immers aan.
Over de Hurtigruten vertellen we meer verderop in ons verhaal onder 2.11 provincie Nordland.
Kaart google.nl/maps - locatie van restaurant Fjellstua op de top van de berg Aksla· Op de berg Aksla is het bekende uitzichtspunt over Ålesund en de omliggende eilanden. De andere kant op heeft men een fraai uitzicht landinwaarts op de Sunnmørs Alpen.
Het uitzichtspunt is te bereiken via een trap (418 treden) vanuit het stadspark Byparken. De route met de auto is via wegno.658 (=zijweg van wegno.E136), rechtsaf Borgundfjellvegen en linksaf Fjelltunvegen. Bij het uitzichtspunt is ook restaurant Fjellstua gelegen.
· Op het eiland He(i)ssa, een paar minuten rijden vanaf het centrum, ligt het “Atlanterhavsparken: Ålesund Akvarium”. Het is een groot aquarium met diverse bassins waar de vreemdste vissen gewoon geaaid mogen worden (!!). Een goede indruk krijgt u via het filmpje op hun site.
Kaart google.nl/maps:
locatie Sunnmøre Museum op het schiereiland Borgund· Op het schiereiland Borgund, 4 km ten oosten van het centrum, ligt het “Sunnmøre Museum & Borgundkaupangen”. Dit openluchtmuseum toont naast 40 historische huizen en bootshuizen, ook 30 soorten vissersboten en replica's van vikingschepen.
Gedurende de zomer worden er op de woensdagen extra activiteiten georganiseerd.
(Bij het binnenkomen van Ålesund via wegno.E136 = vóór de Borgund-brug linksaf.
Bij het verlaten van Ålesund via wegno.E136 = over de Borgund-brug rechtsaf).
Sunnmøre Museum & Borgundkaupangen is onderdeel van de stichting “Stiftinga Sunnmøre Museum”. Hierbij zijn nog 12 andere musea in het district Sunnmøre aangesloten.
Op 23 januari 1904 werd de hele binnenstad van Ålesund verwoest door een brand die maar liefst 16 uur duurde. Een omgevallen petroleumlamp zou de brand veroorzaakt hebben. Ongeveer 800 huizen gingen verloren en 10.000 mensen werden dakloos.
Van overal kwam hulp om de stad te herbouwen. Bekend is dat de Duitse keizer Wilhelm II, die een groot bewonderaar van Noorwegen was, enkele schepen met levensmiddelen, medicamenten en bouwmaterialen stuurde. Ook zorgde hij ervoor dat artsen, bouwvakkers en architecten naar de stad kwamen om de gevolgen van de ramp te bestrijden.
Binnen drie jaar werd Ålesund herbouwd: de overheersende bouwstijl werd een sobere variant van de Jugendstil. De oude binnenstad is tot op heden vrij intact gebleven.
Kaart google.nl/maps: route Ålesund - Molde - Bud - Kristiansund - OppdalMeer over het gebied ten noorden van Ålesund vertellen we verderop in deze provincie onder alternatieve route: van Ålesund via Molde en Kristiansund naar Oppdal.
Kaart google.nl/maps: route Ålesund - Trollstigen Camping og Gjestegård in ÅndalsnesWe vertrekken uit Ålesund. De verdere dag rijden we wegno.E136 naar Åndalsnes. In het begin heet dit ook wegno.E39.
Het is een brede weg, heeft geen haarspeldbochten en rijdt dus veel relaxter als dat we tot nu toe hebben gedaan.
Slaat men een stukje vóór Valle aan wegno.E136 af noordwaarts op wegno.661 dan kan men over de oude Skodje Bru rijden (beperkingen voor zwaarder verkeer).
De brug gaat via de piepkleine eilandjes Karholmen en Straumen. Via een rondje om het meer Skodjevika via wegno.661 komt men dan toch weer uit op wegno.E136 naar Åndalsnes. Deze omweg is maar 10 kilometer.
fietsen op het eiland Otrøya
tussen Ålesund en Molde
foto:fjordhiking.no
- 38 km = 4 uur: asfalt, stukje gravel, redelijk vlakke route, mooie uitzichten
- we vertellen meer over dit tochtje verderop in deze provincie onder alternatieve route:
van Ålesund via Molde en Kristiansund naar Oppdal
- het eiland Otrøya is echter behalve vanuit Molde ook prima te bereiken door een stukje vóór Valle aan wegno.E136 af te slaan noordwaarts op de wegno.'s 661 (via de Skodje Bru = zie hiervoor) en 659 richting Brattvåg en daar de veerboot naar Dryna op het eiland Midøya te nemen.
Vandaar dat dit uitstapje hier even wordt vermeld ... .
Kaart kart.finn.no - locatie hoogvlakte ØrskogfjelletEr wordt door ons gepicknickt aan wegno.E136/wegno.E9 een eind voorbij Sjøholt, met uitzicht op de hoogvlakte Ørskogfjellet: een populair ski-gebied in de winter.
Op een gegeven moment vervolgen we met alleen wegno.E136 (wegno.E39 gaat verder via Molde naar Trondheim).
Het is een vriendelijk landschap: aan de diverse fjorden liggen kleine dorpjes met grotere stukken grasland tegen niet zulke steile bergen.
Kaart google.nl/maps: route naar TrondheimWegno.E39 buigt af naar Trondheim in het verre noorden: bij Vestnes, 9 km verderop, moet men dan eerst met de pont over de Moldefjord naar Molde. Kaart google.nl/maps: route naar Trondheim via wegno.65We hebben gelezen dat wegno.65 een nog mooiere route is
Kaart google.nl/maps: route Oppdal - MoldeMolde is ook zonder pont bereikbaar vanuit Oppdal (= aan wegno.E6 - provincie Sør-Trøndelag) via wegno.'s 70, 62 (evt. + 64) en E39 = 160 km.
Kaart google.nl/maps: route Ålesund - Bud - Molde - Kristiansund - OppdalMeer over het gebied ten noorden van Molde vertellen we verderop in deze provincie onder alternatieve route: van Ålesund via Molde en Kristiansund naar Oppdal.
ten oosten van de top
van Lauparen
foto: © Eivind Kringstad
-frena.net
- 2 x 6,5 km (= drie uur heen en twee uur terug)
- wandeling begint bij de bergboerderij Grytalisætra op 390 moh, top Lauparen ligt op 1.434 moh.
- route: voorbij Sjøholt aan wegno.E136 gaat men rechtsaf wegno.650 richting Linge.
- wegno.650 volgen tot Vagsvika = 7,5 km
- bij Vagsvika linksaf wegno.Fv102 richting de hoogvlakte Vaksvikfjellet. Na 5,5 km rechtsaf
- dit is de grindweg naar de bergboerderij Grytalisætra, alwaar men de auto kan parkeren. Grytalisætra wordt aangegeven. Bij vertrek dient men na het verlaten van de Vaksvikfjellet-weg tol te betalen: 20 NOK.
Tijdens de wandeling passeert men het meer Grytavatnet (654 moh). Vervolgens wandelt men naar het zadel in de vallei Trongbotnen (998 moh). Het zadel is het laagste punt tussen twee bergen.
Hierna begint de steile klim naar de top van Lauparen (waar nodig zijn handgrepen aangebracht).
Bovengekomen kijkt men uit over Sjøholt en Valle aan de Tresfjord.
Kijkt men neer op de oostelijke rug van Lauparen, dan ziet men de rotsformaties zoals te zien op  westcoastpeaks.com: visiting the east ridge. Hiertoe behoort ook “de Dino” van nevenstaande foto.
“Dino” of “Tyrannosaurus Rex” is te bereiken via een pad langs de bergrichel richting de oostzijde.
Zo komen we aan in Åndalsnes dat ligt aan de Romsdalsfjord. Aan het begin van wegno.63 parkeren we op Trollstigen Camping og Gjestegård: hier blijven we een dagje.
Onze afstand tussen Runde en Åndalsnes is ca. 221 km. = 2.373 km.
Kaart google.nl/maps: traject touristische route Aursjøvegen
als in de winter en in het voorjaar de bergweg Aursjøvegen is afgesloten
wordt de route niet juist uitgelijnd → zie dan het kaartje hiernaast  Kaart google.nl/maps - idem als vorige, maar hier non-actieve schermafdruk
als in de winter en in het voorjaar de bergweg Aursjøvegen is afgesloten
wordt de route niet juist uitgelijnd op google.nl/maps  Kaart visitaursjovegen.no - traject touristische route Aursjøvegen Kaart kart.finn.no - traject touristische route AursjøvegenVanuit Åndalsnes is het oostwaarts 80 km langs wegno.64/660 naar Eresfjord. Dit kan het uitgangspunt zijn voor “een zeldzaam mooie rondtocht van ± 160 km door de verste uitlopers van het Dovrefjellmassief”: de touristische route “Aursjøvegen”. Weliswaar kan de weg slecht en moeilijk berijdbaar zijn, maar toch ... .
We vertellen meer over deze rondrit verderop in deze provincie onder Aursjøvegen.
Trollstigen / Trollstigvegen
 foto: onbekend
20 juli '04 Kaart google.nl/maps:
route van het uitstapje naar Trollstigen, Gudsbrandsjuvet en Valldal
als in de winter en in het voorjaar de bergweg is afgesloten wordt de route
naar Trollstigen niet juist uitgelijnd → zie dan het kaartje hiernaast Kaart google.nl/maps - idem als vorige, maar hier non-actieve schermafdruk
als in de winter en in het voorjaar de bergweg is afgesloten
wordt de route naar Trollstigen niet juist uitgelijnd op google.nl/maps Vanaf ons tentje op de camping hebben we er al tegenaan gekeken: de touristische route “Trollstigen = de Trolladder” (wordt ook wel “het Trollenpad” of “de Weg van de Trol” genoemd).
Na acht bouwjaren in 1936 gereed gekomen: een weg die snel stijgt, met elf haarspeldbochten, soms à 11%.
De openingstijden zijn afhankelijk van de weersomstandigheden: ± half mei tot ± half oktober.
 Wegno.63 rijden we 4 kilometer in zuidelijke richting en we zien de loslopende koeien, die we 's nachts al hoorden loeien.
We naderen Trollstigen. Onderweg zijn er een paar uitwijkplaatsen / uitzichtspunten die we allemaal aandoen.
Aan de rechterkant zien we hoge bergtoppen: dit zijn de “Dronninga” (de Koningin = 1.568 m), de “Kongen” (de Koning = 1.593 m) en de “Bispen” (de Bisschop = 1.475 m).
Vanaf de weg zijn twee watervallen te zien: de Tverrdalsfossen en de Stigfossen. Laatstgenoemde gaat onder de weg / onder de brug Stigfossbru door.
Voordat Trollstigen werd aangelegd, liep hier “Kløvstien”: een steil pad dat mens en dier volgden als zij de berg over wilden. Het was een gevaarlijke aangelegenheid, ook omdat de watervallen Stigfossen en Tverrdalsfossen gepasseerd moesten worden.
Als jonge jochies de tocht volbrachten mochten ze voortaan “als man” door het leven!
Kløvstien is nu een bewijzerde wandelroute die start vanaf de eerste (??) parkeerplaats (± 1 km vanaf Trollstigen Camping) en die uiteindelijk leidt naar de top van Trollstigen.
De klim duurt ongeveer anderhalf uur.
Trollstigen wordt aangekondigd als: “dramatisch, spannend, één van de grootste natuur- en cultuurbelevenissen”.
Zo geweldig en indrukwekkend als het inderdaad is, zo griezelig is het toch ook: veel verkeer uit beide richtingen zonder dat men de volgende bocht omhoog kan overzien. Waarom doen mensen dit? We moesten zo nodig ... .
(Maar gelukkig: als we later op de dag weer terugkomen, zijn de haarspeldbochten omlaag minder akelig: “een mens kan dan de boel overzien”).
Evert vindt niets akelig: hij gaat zelfs nog de bocht achteruit omhoog voor een tegemoetkomende-nogal-groot-uitgevallen camper. Galant!
We zijn gevarenborden tegengekomen met daarop afgebeeld vallende stenen en de tekst: don't stop. Ja ja ... . En warempel, er liggen stenen op de weg die misschien wel nét van de rotswanden zijn gevallen ... .
“Het leed wordt geleden” en we komen aan op de top. Het schitterende uitzicht op het platform vergoedt alles! Het ziet er onwaarschijnlijk uit als je de weg naar beneden weer terugziet.
Hierboven staan naast een restaurant drie soevenirwinkeltjes die uiteraard alledrie precies hetzelfde verkopen, maar: toch wel leuk.
We rijden verder door het dal Valldalen met wegno.63.
Naast de weg loopt een beekje dat geleidelijk uitgroeit tot de rivier Valldalelv met daarin mooi wild water. Het blijkt een prima locatie voor de diverse campings.
± 20 Kilometer vanaf Trollstigen, vlakbij de Gudbrandsjuvet Camping, moet de rivier onder de weg en door een smalle kloof: Gudbransjuvet. Het is een prachtig gezicht.
Volgens de legende is hier rond het jaar 1500 een zekere Gudbrand met zijn kersverse bruid over het ravijn gesprongen om te ontkomen aan zijn achtervolgers. Gudbrand werd vogelvrij verklaard en leefde de rest van zijn leven in een stenen hutje in de omgeving.
De geschiedenis vertelt niet of zijn bruid hem is gevolgd ... .
Over de hoogvlakte zakken we geleidelijk af naar Valldal (Trollstigen - Valldal = 33 km).
Richting Valldal ligt een heuse aardbeienstreek. Hoe noordelijker men komt in Noorwegen: hoe lekkerder de aardbeien. Dat heeft te maken met de hoeveelheid daglicht.
De terugrit naar Åndalsnes is eigenlijk nog mooier als de heenrit: de weg loopt tot Trollstigen geleidelijk omhoog en zo ontgaat ons minder van de omgeving. In het heerlijk koude water van een beekje op de hoogvlakte vinden we verkoeling.
Heel voldaan komen we weer bij de tent. Het campinggeld is, i.p.v. 70 gisteren, 60 Noorse kronen vandaag. “What will it be the 3th day?” “You will see tomorrow” .
Toch vertrekken we morgen: dan gaan we “Trollveggen” (= dubbel g) rijden!
Onze afstand naar Valldal en weer terug naar Trollstigen Camping in Åndalsnes is ca. 93 km. = 2.466 km.
Volgt men vanaf Valldal de oever van de Norddalsfjord naar het westen, dan kan men in Linge de veerboot nemen naar Eidsdal.
Vanaf Eidsdal stijgt de weg (= nog steeds wegno.63) eerst tot ± 624 meter, daarna zakt men middels 11 haarspeldbochten af naar Geiranger.
Deze touristische route “Ørnevegen” (= Arends– of Adelaarsweg) is ook een weg die weer tot de schoolvoorbeelden van vakkundige wegenbouw behoort. Draaiend en dalend, met steeds een verrassend uitzicht op de Geirangerfjord. Tegen de vrij steile bergwanden liggen “als adelaarsnesten” verschillende kleine boerderijtjes.
Trollstigen (zie hiervoor) en Ørnevegen samen wordt ook wel “de Gouden Route” genoemd.
- Trollstigen = Åndalsnes - Valldal = 45 km
- Ørnevegen = Eidsdal - Geiranger = 26 km
7 Km voor Geiranger ligt “Ørnesvingen”: een prachtig uitzichtspunt.
Van hieruit kijkt men op de Geirangerfjord met de waterval “Syv Søstre” en op “Flydalsjuvet: de beroemde overhangende rots van Geiranger”.
Meer over Geiranger vertelden we eerder in ons verhaal onder 1.6 provincie Møre og Romsdal I.
uitzichtspunt Ørnesvingen
= uitzicht op Geiranger foto: © Jarle Wæhler -nettavisen.no
uitzicht op Trollveggen vanaf Litlefjellet
foto:isfjorden.com
- lichte tocht, ook geschikt voor kinderen, 30 minuten tot 780 moh.
- eenmaal boven heeft men uitzicht over het Romsdal met de rivier de Rauma, op de pieken van de bergwand Trollveggen (= 1800 moh) en over Åndalsnes aan de Romsdalsfjord.
Men staat onderaan de bergtop Romsdalshorn (= 1550 moh) en in het oosten ziet men de top Vengetind (of: Venjetind = 1852 moh).
- route: vanaf Åndalsnes rijdt men wegno.64 oostwaarts richting Isfjorden.
- voor de brug bij Isfjorden slaat men rechtsaf met een stukje wegno.'s 176 + 177 richting het gehucht Liabygda.
Na een paar honderd meter gaat de weg rechts omhoog, nog steeds richting Liabygda.
- in Liabygda bij het tolhuisje rechtsaf de tolweg op (= Vengedalsveien). Men passeert een parkeerplaats en aan de rechterhand het meer Venjedalsvatnet.
- uiteindelijk, bijna aan het eind van het dal, begint bij een picknickbank een gemarkeerd pad dat aan de rechterkant van de weg schuin omhoog loopt naar Litlefjellet.
- filmpje van de wandeling naar Litlefjellet
“A walk to Litlefjellet in Romsdal, Norway” op youtube.com
- wandeling naar Litlefjellet met routekaartje op romsdal.com
- wandeling naar Litlefjellet op hoeishetbijhen.blogspot.com
deze Nederlandse familie is in maart 2007 geëmigreerd naar Isfjorden
- prachtige foto's vanaf Litlefjellet op litlefjellet.com
21 juli '04 Kaart google.nl/maps:
route Trollstigen Camping og Gjestegård in Åndalsnes (= provincie Møre og Romsdal) -
Dombås - Oppdal (= provincie Oppland) - Trondheim (= provincie Sør-Trøndelag) -
Soria Moria Camping in Verdal (= provincie Nord-Trøndelag) Na een koud nachtje is het bij vertrek vanaf Trollstigen Camping og Gjestegård A/S zelfs om half tien nog fris, 10°: dit komt doordat de camping nog in de schaduw van de hoge rotsformatie “Trollveggen” (= dubbel g) ligt.
Wegno.63 rijden we een stukje terug, noordelijk richting Åndalsnes. De buren, “Trollstigen Hytteutleie”, hebben wel mooi de zon. Eergisteren hebben we echter voor deze camping bedankt omdat er voor ons kampeerders geen kookgelegenheid is.
Als we rechts afslaan zijn we waar we wezen willen: wegno.E136 door het Romsdal.
Door het Romsdal loopt de rivier Rauma die volzit met zalm en forel. Zoveel als mogelijk loopt parallel aan het water het treinspoor Raumabanen, van Åndalsnes naar Dombås (= provincie Oppland). Het wordt gezien als één van de mooiste korte treintrajecten van Europa.
Tevens rijdt op dit traject een ouderwetse stoomtrein die het ritje Åndalsnes - Bjorli - Åndalsnes maakt. De stoomtrein wordt ± 15 keer per jaar ingezet, meestal in combinatie met de aankomst van grote cruiseschepen.
De spoorlijn heeft een rol gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen in de vroege uurtjes van 9 april 1940 de Noorse goudvoorraad (3.000 bars oftewel 49 ton), vanuit de “Norges Bank” in Oslo met vrachtwagens naar Lillehammer werd vervoerd. Vervolgens ging het per spoorlijn Raumabanen naar Åndalsnes, alwaar Britse kruisers de lading verzamelden en naar Amerika brachten.
De Duitse invasie begon op 10 april; de capitulatie was op 9 juni 1945.
De eerste 20 km heet de touristische route “Trollveggen” (= Trolmuur of Trollenwand): deze passeert de gelijknamige bergwand Trollveggen.
Links van de weg (oostwaarts) zien we de berg Romsdalshorn, een klassieker in de Noorse bergsport en voor het eerst beklommen in 1826.
Rechts van de weg (westwaarts) zien we de bergrug “Trolltindane” (= Trollenbergen) met die wand Trollvegg. Hééél hoge pieken en als wij passeren totaal verlaten: geen bengelende mannetjes of vrouwtjes aan hun klimtouwen .
Bij het gehucht Horgheim heeft men een goed zicht op Trollveggen.
De Trollvegg is Europa's hoogste bergwand: ruim 1800 moh waarvan meer dan 1000 meter (!!) loodrecht.
Via de zuidelijker berg “Trollryggen” werd voor het eerst geklommen in 1958. In 1965 lukte het met de noordelijke kant. Zowel een Engels als een Noors klimteam kwamen in ongeveer 14 dagen aan op te top. Beiden hadden een eigen route maar de Noren bereikten de top één dag voor de Engelsen. Sindsdien is de wand via verschillende routes bedwongen: vaak kreeg de route dan de naam van de eerste klimmer.
Tussen 1980 en 1986 zijn ± 400 parachutisten van de top gesprongen, maar na veel dodelijke ongelukken en zeer risicovolle reddingsoperaties werd base-jumping verboden vanaf Trollveggen (... het schijnt toch nog wel te gebeuren ...).
Er zijn in Noorwegen meer bergen met de naam Trolltindane of Trolltindene (= Trollenbergen).
Kaart kart.finn.no: locaties Marstein en KorsNa de route Trollveggen (± 20 km zuidelijker) wordt het landschap “rustiger”: de overweldigende hoge bergpieken worden steeds lager. Dit is ter hoogte van het dorpje Marstein.
De Kors-kerk in het nabijgelegen Kors schijnt een prachtig altaartafel te bezitten, vervaardigd door Jakob Klukstad in 1769.
Kaart kart.finn.no - locatie Skiri6 à 7 Kilometer ten zuiden van het dorpje Marstein staat in de streek Skiri een oude historische boerderij met dezelfde naam: “Skiri gård”. Op het erf staat een zgn. kårhus: een huis waar vroeger de ouders naartoe verhuisden op het moment dat kinderen de boerderij overnamen.
De heer Arne Skiri organiseert wandeltochten van twee uur langs de rivier = “elvevandringer” en voorzien van een drankje (meer daarover hierna). Geschikt voor zowel jong als oud als voor gezinnen.
Verder kan hij u op weg helpen met het zalm- of forelvissen in de Rauma-rivier.
De boerderij verhuurt “rom”.
“Verblijft u in de “kjellstuen = ??” dan waant u zich meer dan 100 jaar terug in de tijd: een groot deel van de inventaris stamt uit 1700”.
De idyllische omgeving van Skiri
“Recht tegenover de boerderij ligt een sprookjesachtig, ruig, avontuurlijk en verrassend terrein.
Men steekt eerst de spoorbaan over (pas op voor de trein!!), en gaat door een hek. Daarna volgt men een pad met links een meertje dat soms droog staat.
Het pad buigt naar rechts: links ziet men de Raumarivier. Iets verderop komt men bij een hek tussen de rotsblokken: ook hier gaat men doorheen.
Er loopt een wild kronkelend pad door een gebied waar 5.000 jaar geleden door toedoen van een lawine megagrote keien zijn beland. De imponerende rotsblokken liggen over elkaar heen en vormen diepe holen. Men vindt er allerlei doorkijkjes en wilde overgroeiingen.
Fantesteinen is een hinderlaag waarvan struikrovers hun slag sloegen (fant = struikrover).
De rivier de Rauma is er prachtig: wild en lieflijk tegelijk. Als men de rivier een paar honderd meter volgt, ontdekt men aan de rechterhand een strand. Afhankelijk van de hoeveelheid water in de rivier moet men misschien een klein tussenstroompje oversteken om het te kunnen bereiken.
Het ligt een beetje verborgen achter wat bossages, maar het ligt er!! Unieke strandjes waar men gegarandeerd de enige bezoeker is.”
Kaart google.nl/maps: locaties Kylling Bru-spoorbrug - Vermafossen-waterval - Stuguflåten spoorbrugDoor het gehele Raumadal passeren we karakteristieke bruggen, waarmee de trein de rivier kruist. Een stukje voorbij Verma ligt de stenen “Kylling Bru” (= Tijgersprong-brug), gebouwd tussen 1913 en 1922, 59 meter lang en 76 meter hoog. Wij hebben het gemist, maar er schijnt een gemarkeerd wandelpad te liggen dat uitkomt bij een uitzichtspunt op de brug.
De waterval Vermafossen heeft een hoogte van 381 m en is goed zichtbaar vanaf de weg.
Nog iets zuidelijker ligt de waterval Slettafossen die door een smalle kloof naar beneden raast. Ook hier zijn uitzichtspunten ingericht.
|
Vermafossen foto: © Øyvind Heen |
|
We passeren de grens tussen de provincies Møre og Romsdal en Oppland. Hiermee verlaten we tevens het Romsdal, maar de spoorlijn Raumabanen gaat natuurlijk gewoon verder naar Dombås.
Een stukje vóór het plaatsje Bjorli ligt de Stuguflåten-spoorbrug.
Als men uit Ålesund vertrekt, oostwaarts via wegno.E136/E39, buigt wegno.E39 op een gegeven moment af naar Trondheim in het verre noorden.
9 Kilometer verderop bij Vestnes gaat men op deze route met de pont over de Moldefjord naar Molde.
Kaart google.nl/maps: route Oppdal - MoldeMolde is ook zonder pont bereikbaar vanuit Oppdal (= aan wegno.E6 - provincie Sør-Trøndelag) via wegno.'s 70, 62 (evt. + 64) en E39 = 160 km.
Men doet de suggestie te fietsen vanuit Molde via de prachtige Atlanterhavsvegen naar Kristiansund.
De Atlantische Route huppelt met 8 bruggen over kleine eilandjes in de Atlantische Oceaan.
Over de Atlanterhavsvegen en Kristiansund vertellen we meer verderop in deze provincie.
Het aantal fietskilometers hangt af van de route die men kiest:
- rechtstreeks Molde - Kristiansund = 135 km
- maakt u er een echt feest van en bezoekt u ook de diverse prachtige eilandjes zoals genoemd op de eerstvolgende twee websites, dan maakt u:
- 190 km (waarvan 42 veerboot-km's) als u stopt direct voorbij de bruggen van de Atlanterhavsvegen / in Kårvåg (u fietst dus niet helemaal door naar Kristiansund).
In dit geval kunt u retour naar Molde met de bus als er genoeg plaats is voor de fietsen.
- 220 km (waarvan 42 veerboot-km's en 8 tunnel-km's met de bus) als u doorfietst naar Kristiansund.
In dit geval komt u ook door de Atlanterhavstunnel die u per bus moet nemen.
Retour naar Molde kan men reizen met de Hurtigruten-boot, die dagelijks afvaart om 17:00 uur en vervolgens om 21:30 uur aanlegt in Molde.
Over de Hurtigruten vertellen we meer verderop in ons verhaal onder 2.11 provincie Nordland.
Fietsen kunnen worden gehuurd in Molde.
Een gedetailleerde fietskaart met overnachtingsmogelijkheden is verkrijgbaar bij de Turist Info in Molde of aan te vragen via de e-mail.
Molde is ook een aanloophaven voor de schepen van de Hurtigruten.
Over de Hurtigruten vertellen we meer verderop in ons verhaal onder 2.11 provincie Nordland.
De naam Molde is hoogstwaarschijnlijk afgeleid van het Oudnoorse woord “moldar”, wat een meervoudsvorm is van “rijke of vruchtbare grond”.
Het gemeentewapen toont een walvis die haringen in een ton jaagt. Deze afbeelding symboliseert de oorspronkelijke bron van inkomsten van de stad: de export van vis en hout.
In Molde werd geen walvisvangst bedreven, maar de walvis staat in Molde volgens de overlevering bekend als de brenger van vissen: hij zou de vissen de fjorden ingedreven hebben .
Ook Molde met meest houten huizen is door brand verwoest geweest, in de nacht van 21 op 22 januari 1916.
In de Tweede Wereldoorlog werd de stad nogmaals grotendeels vernietigd: Duitse troepen probeerden de koning en het parlement af te snijden, die na de aanvallen op Oslo op 9 april 1940 naar het veilige Molde geëvacueerd waren.
Gedurende de periode van 22 april tot 29 april 1945 was Molde de tijdelijke hoofdstad van Noorwegen.
In Molde, “de Rozenstad”. wordt ieder jaar half juli een internationaal jazzfestival gehouden.
Men roemt het “Moldens Panorama”: uitzicht over 222 (!!) gedeeltelijk met sneeuw beklede bergtoppen aan de overkant van de fjord in het zuiden.
Het uitzichtspunt Varden ligt direct ten noorden van de stad, 407 meter boven zeeniveau. Vanuit Molde-centrum is het 10 minuten met de auto of een uurtje te voet.
“Vardestua” is het restaurant op de top.
Uitzicht vanaf Molde foto: © Johan Almqvist
- Pittoreske haventjes op kleine eilandjes in de buurt van Molde
die alleen met een looppontje bereikbaar zijn op visitmolde.com
fietsen op het eiland Otrøya
tussen Ålesund en Molde
foto:fjordhiking.no
- 38 km als men start vanaf Mordalsvågen = 4 uur
- 59 km als men start vanuit Molde
- asfalt, stukje gravel, redelijk vlakke route, mooie uitzichten
- route: vanuit Molde westwaarts wegno's.662 en 668 naar Mordalsvågen: hier kan men de auto parkeren en de fiets meenemen op de veerboot naar Solholmen op het eiland Otrøya
- als men wilt fietsen vanaf Molde, dan is men de laatste km's naar Mordalsvågen aangewezen op een gewone autoweg (maar het verkeer is rustig in Noorwegen)
- er wordt aangeraden “met de zon mee” te fietsen: als men in Solholmen van de veerboot komt slaat men dus linksaf.
Men volgt de kustweg naar Midsund en gaat verder rond met wegno.668.
fietstocht naar het dorpje Ona op het eilandje Husøya
tussen Ålesund en Molde
foto: © Eivind Kringstad -frena.net
We hebben ook gelezen over een soortgelijke fietstocht met start vanaf Mordalsvågen maar dan iets langer: 60 fietskilometers plus diverse overtochten naar een paar andere eilandjes = øyhopping: øy = eiland .
- foto's en fietsverslag van Eivind Kringstad op frena.net
- Vanaf Mordalsvågen zie hiervoor nemen Eivind Kringstad en zijn kennissen eveneens de veerboot naar Solholmen op het eiland Otrøya.
Als ze in Solholmen van de veerboot komen slaan ze linksaf en volgen de kustweg naar Midsund. Daar gaat een brug naar de eilanden Midøya en Dryna.
- Vanaf het gelijknamige plaatsje Dryna nemen ze de veerboot naar Brattvåg en daarvandaan aansluitend de veerboot naar het eiland Fjørtofta. Dit eilandje fietsen ze rond.
Na het rondje Fjørtofta gaan ze vervolgens in -dezelfde- haven weer met een veerboot, nu naar Myklebost op het eiland Harøy.
In Myklebost slaan ze linksaf naar Steinshamn (ons is niet duidelijk of rechtsaf ook een optie is). Vanaf Steinshamn loopt een brug naar het eilandje Finnøya.
Ze fietsen naar de andere kant van het eiland Finnøya en gaan op de veerboot die via het eiland Sandøya naar Ona op het eilandje Husøya vaart. Ona is een piepklein dorpje met ook een eigen vuurtoren.
- Vervolgens gaat er een veerboot naar Småge op het grotere eiland Gossa. Via de plaatsjes Horrem en Falkhytta fietsen ze naar de laatste veerboot in Aukra, die de overtocht naar Hollingen (of Hollingsholmen) maakt.
Wegno.662 in zuidelijke richting voert naar de geparkeerde auto in Mordalsvågen.
Een gedetailleerde fietskaart is verkrijgbaar bij de Turist Info in Molde of via de e-mail (zie hieronder).
- veerdiensten tussen de eilandjes omgeving Molde op fjord1.no
Het eiland Midøya: zie de twee voorgaande stukjes over “Fietstocht rondje eiland Otrøya”
Ræstadhornet foto: © Kai. A Olsen og Bjørnar S. Pedersen
-nrk.no
- 2,5 uur heen, 1,5 uur terug
- soms steil, smalle paadjes, uitzichten over de Oceaan
- route vanaf Molde:
westwaarts wegno's.662 en 668 naar Mordalsvågen en overvaren naar Solholmen.
Vanaf de veerboot slaat men rechtsaf en volgt men de weg tot het noordelijke gedeelte van het eiland, men passeert Ræstad en Rørset. 1 Kilometer verderop vindt men in de bocht van de weg, vlak vóór Rakvåg, aan de rechterkant een kleine parkeerplaats.
- route vanaf Ålesund en na de overtocht tussen Brattvåg en Dryna:
volg wegno.668 naar Midsund en Rakvåg.
Aan de linkerkant vindt men een kleine parkeerplaats: hier begint de wandeling.
- tegenover de parkeerplaats staat een bordje met “Ræstadhornet”: de tweede top van de tocht
Het eerste stuk van de wandeling, dat naar Rørsethornet (659 moh) is vrij steil.
Vervolgens loopt er een smal pad naar Ræstadhornet (729 moh, waar nodig zijn handgrepen aangebracht).
Aangeraden wordt hetzelfde pad terug naar de auto te nemen, hoewel het ook mogelijk is af te dalen naar Vågsdalen (steil, zonder handgrepen) en dan door het dal terug te lopen naar de auto.
Het eiland Otrøya: zie de drie voorgaande stukjes over “... het eiland Otrøya”
de dikste naaldboom wordt
liefkozend “Stortolla” genoemd
foto: © Øivind Leren
Er is een wandelroute uitgestippeld van het dorpje Heggem naar “Duskaret”. een gebied waarin “de grootste naaldboom van Noorwegen” staat.
Het pad gaat over bergweide's en langs oude boerderijen.
Er staan veel informatieborden langs de weg.
- route: vanuit Molde oostwaarts wegno.E39 tot Hjelset, vervolgens wegno.'s 62 en 665 tot Heggem
- wandelroute naar Stortolla op ut.no
Trollkyrkja / Trollkirka:
de marmeren trollenkerk
foto: © Øivind Leren -visitmolde.com
- over de duur van deze tocht zijn de meningen van de diverse bronnen verdeeld :
- de Turist Info suggereert anderhalf uur heen
- Lonely Planet suggereert twee tot drie uur heen en terug
- norskbudeie.blogspot.nl constateert ruim zes uur heen en terug ... zie bij de links hierna
- de route gaat over een steil maar goed bewegwijzerd pad naar 480 moh
- zaklamp en goed schoeisel is vereist: hier en daar is het donker en nat!
- start wandelroute: aan wegno.64 (van Molde via Moen naar Eide en naar de Atlantische Weg: meer daarover hierna).
De parkeerplaats ligt een stukje voorbij Moen.
Hier begint de wandeling en Trollkyrkja is aangegeven.
Trollkyrkja bestaat uit drie grotten die boven elkaar liggen. Via aangebrachte ladders kan men van de ene naar de andere.
- de onderste grot is een ondergrondse, donkere gang van 70 meter lang. Hierin “valt” een waterval in een prachtige kom van wit marmer.
- in de middelste grot ziet men weer daglicht. Men kijkt neer op de waterval.
- de bovenste grot heeft de uitgang “naar buiten” op 515 moh.
Vanaf de uitgang is het niet ver naar twee prachtige bergmeren.
De markante berg “Trolltindane” achter de Trollenkerk lijkt torenspitsen te hebben. Vanaf Trollkyrkja zijn ze redelijk makkelijk te bereiken: eerst een stukje naar het oosten lopen, dan bereikt men de top (840 moh) en kan men westwaarts de rotsen benaderen. Vervolgens weer afdalen via Trollkyrkja.
Er zijn in Noorwegen meer bergen met de naam Trolltindane of Trolltindene (= Trollenbergen).
Kaart google.nl/maps: route parkeerplaats start wandeling Trollkyrkja I zie hiervoor -
parkeerplaats bij de marmergroeve in Nås zie hiervoor - Gaustadvågen Naturreservat“Gaustadvågen Naturreservat og våtmarksområde” is een waterrijk natuurgebied.
Men vindt het een stukje voorbij de marmergroeve in Nås aan de rechterkant van wegno.64.
Het is op 19 maart 1996 toegevoegd aan de internationale lijst van Ramsar-natuurgebieden.
De Ramsar-conventie is een internationale overeenkomst inzake watergebieden die van internationale betekenis zijn, in het bijzonder als woongebied voor watervogels.
Mooie picknick-plaats!
Volgt men vanuit Molde wegno.64 noordwaarts, dan kan men linksaf met wegno.'s 230 en 664 richting Bud. Bud is een aardig vissersdorpje.
Tevens is het het beginpunt van de touristische route “Atlanterhavsvegen”: 36 km lang tot het dorpje Karvåg.
Voorbij Bud kan men helemaal de kustlijn volgen met de wegno.'s 235, 238 en 242. Zeker de laatste, wegno.242, biedt prachtig uitzicht op tal van scheren en kleine eilandjes voor de kust.
Het hele traject vanaf Bud heet “touristische route Antlanterhavsvegen”, maar de èchte Atlantische Weg begint hierna toch pas.
De route (= 8.274 m lang) huppelt met 8 bruggen over kleine eilandjes in de Atlantische Oceaan. Al tijdens de aanleg moest het bouwwerk 12 orkanen doorstaan.
De opening was op 7 juli 1989. Het is een touristische attractie van wereldformaat: de Engelse krant The Guardian verkoos het, met zijn vele bochten en ruige natuur, zelfs tot mooiste autoroute ter wereld.
Niet onbelangrijk: er mag gefietst worden!!!  “Fietsen of wandelen naar de nabijgelen eilandjes is een ervaring die niet gemist mag worden...”.
- “the Atlantic Road: the most beautiful bike ride in Norway!” op visitmolde.com
- filmpje “På sykkeltur på Atlanterhavsveien = fietsen op de Atlanterhavsveien” op nrk.no
KRISTIANSUND en omgeving
Kaart google.nl/maps - locaties Kristiansund en OppdalKristiansund is ook zonder pont bereikbaar vanuit Oppdal (= aan wegno.E6 - provincie Sør-Trøndelag) via wegno.70 = 174 km.
Kaart google.nl/maps - route naar de staafkerk van Kvernes
+ start wandeling naar de grot Bremsneshola in de berg Bremsneshatten (zie hierna)Rijdt men na de Atlanterhavsvegen door richting Kristiansund,
dan hebben we er voor de liefhebbers nog één .
Eén van de jongste staafkerken, gebouwd rond 1300, staat in Kvernes. In de zomer is deze dagelijks geopend en worden er rondleidingen gegeven.
Te bereiken via een zijweg van wegno.64, resp. wegno.'s 255 en 247.
Kaart google.nl/maps - locatie van de parkeerplaats aan wegno.64 =
start wandeling naar de grot Bremsneshola in de berg Bremsneshatten Kaart kart.finn.no: locaties van de grot Bremsneshola in de berg Bremsneshatten
en de parkeerplaats aan wegno.64 = start wandelingVervolgt men de weg richting Kristiansund, dan passeert men eerst voorbij het gehuchtje Kjerkevågen “Bremsneshatten og Bremsneshola” -links van wegno.64 en 10 km ten zuiden van het havenplaatsje Bremsnes-.
In de berg Bremsneshatten ligt de grot Bremsneshola die 80 meter diep is. Sporen van de eerste nederzettingen in Noorwegen (de Fosna-cultuur) zijn hier gevonden.
De gemarkeerde wandeling naar de grot duurt 2 uur heen en 2 uur terug.
De startplaats voor de wandeling is lastig uit te leggen: de kaartjes onder het gele en het groene vlaggetje zeggen waarschijnlijk veel meer .
De legende vertelt dat koning Harald Veelhaar (of Mooihaar: de eerste koning die over geheel Noorwegen regeerde) na de in 872 gewonnen Slag te Hafrsfjord (= bij Stavanger) naar Bremsnes kwam en zijn haar en baard liet knippen op een stenen cirkel bij een boerderij te Bremsnes ... .
Klippfiskkjerringa in Kristiansund
= het klipvis-vrouwtje
klipvis is gezouten en gedroogde kabeljauw foto: © Sverre Stølen -exviking.net
Kristiansund is te bereiken via wegno.64 door de “Atlanterhavstunnelen = Atlantische Oceaan-tunnel”. Deze ligt onder de Bremsnesfjord en tussen de eilanden Averøya en Kirklandet.
Hij is 5.727 m lang, meer als 250 m diep en heeft een hellingsgraad van max. 10%. De opening was op 19 december 2009.
Kristiansund is gebouwd op drie eilanden: Kirklandet, Innlandet en Nordlandet.
In 1940 werd het vrijwel geheel door bommen verwoest. Door de wederopbouw kreeg de stad een heel ander gezicht, met moderne gebouwen in allerlei kleuren.
14 Kilometer ten noorden van Kristiansund ligt temidden van een idyllische groep van 82 eilandjes en scheren het eilandje Grip met daarop het gelijknamige dorpje (= 45 minuten varen | men passeert ook het eilandje “Grøningen” ).
Ooit, al sinds de Middeleeuwen, was Grip een belangrijk vissersdorpje. Door de eeuwen heen is het meermalen geteisterd geweest door zware vloedgolven waarin zomaar 100 gebouwen konden verdwijnen.
Tegenwoordig is het 's winters totaal verlaten maar in de zomer worden de houten huisjes gebruikt als vakantieverblijf, voornamelijk door de nazaten van de toenmalige eilanders.
Van half mei tot eind augustus vertrekt er vanuit Kristiansund een voetgangersveer naar het eiland Grip (= 2 keer 45 minuten). Men kan daar anderhalf uur op eigen houtje de boel verkennen of meedoen aan een excursie langs o.a. Noorwegen's hoogste vuurtoren (47 meter) en een kerkje uit de 15e eeuw. Aan het drukbezochte haventje vindt men een eenvoudig restaurantje. In het verleden kon men in het restaurantje ook overnachten, maar dat is verleden tijd ... .
Overnachtingsmogelijkheden op Grip zijn ons niet bekend, maar dan is het dus opletten met de datum van de afvaart: er zijn van die dagen ... dat men maar één keer heen en weer gaat.
De staafkerk van Grip Kaart kart.finn.no - locatie Grip
en de hachelijke zeereis van Isabella von Habsburg
De staafkerk van Grip is één van de kleinste staafkerken van Noorwegen. Zij bezit een altaarretabel dat dateert uit 1520 en is gemaakt te Utrecht in de werkplaats van de anonieme “Meester van de Utrechtse Stenen Vrouwenkop”.
Deze wand van beeldhouwwerk hangt boven het altaar en is een drieluik met een centrale sculptuur van de Heilige Maagd Maria, geflankeerd door beelden van de twee heiligen St. Olaf en St. Margriet.
Het drieluik is één van de vijf die volgens de legende ooit zijn geschonken aan vijf Noorse kerken door Isabella von Habsburg. Op veertienjarige leeftijd kwam zij in 1515 terecht in een hevige storm op de Noordzee. Isabella was onderweg naar Kopenhagen om daar te trouwen met Christiaan II, koning van Denemarken en Noorwegen. Ten einde raad beloofde zij, dat wanneer zij al deze narigheid zou overleven, zij vijf altaarstukken zou schenken aan haar nieuwe vaderland. De Noorse aartsbisschop die haar begeleidde knoopte dit goed in zijn oren en na een redding door Noorse zeelieden geschiedde aldus.
Isabella kreeg in Denemarken een nieuwe naam: Elisabeth.
Het drieluik overleefde wonder boven wonder de Reformatie in 1537.
De andere vier schenkingen werden gedaan aan de kerken van Leka, Røst, Hadsel en Ørsta.
Er zijn kunsthistorici die twijfelen aan het waarheidsgehalte van deze legende en zij menen dat de kunstwerken via de stokvishandel in Noorwegen zijn beland. Wel is iedereen het eens over de herkomst uit het Utrechtse atelier .
De vijf retabels worden aangeduid als “de Leka-groep”.
St. Olav is de beschermheilige van Noorwegen en van de beeldhouwers, tevens wordt hij aangeroepen bij moeilijke huwelijken... .
St. Margriet is ondermeer de beschermheilige van zeelieden in zwaar weer.
In Kristiansund gaat wegno.64 over in wegno.70.
Tussen de eilanden Frei en Bergsøya ligt onder de Freifjord de Freifjord-tunnel. Deze is 5,1 km lang, daalt tot 134 m onder zeeniveau en heeft een max. hellingsgraad van 9%.
Op de eilandjes Bergsøya en Aspøya gaan wegno.70 en wegno.E39 een stukje in elkaar op.
Tussen de eilandjes Bergsøya en Aspøya ligt over het 320 meter diepe Bergsøysundet de Bergsøysundbru: een pontonbrug die alleen aan de beide uiteindes is verankerd. De brug is 931 meter lang, ligt max. 6 meter boven het water, wordt gedragen door 7 pontons en is geopend in 1992.
Eventueel kan men met wegno.E39 rechtstreeks naar Trondheim in het noorden. In dat geval: Kaart google.nl/maps - het traject E39 richting Trondheim Kaartje met locatie van de gemeentes Smøla en Aure
Het Innerdalen en de vlak daarbij gelegen touristische route Aursjøvegen zijn ook goed te doen vanuit Oppdal (= aan wegno.E6 - provincie Sør-Trøndelag).
Maar omdat ze beiden liggen in deze provincie Møre og Romsdal halen we het nu aan:
Kaart google.nl/maps: route Oppdal - Sunndalsøra - KristiansundKristiansund - Sunndalsøra (bij het Innerdal) = 105 km | Sunndalsøra - Oppdal = 70 km.
- suggestie: Sunndalsøra niet verwarren met Su r nadalsøra aan de noordelijker wegno.65 -
Zuidwaarts gaat het met wegno.70 door tunnels, over bruggen en door een landschap dat langzaamaan bergachtiger wordt.
Kaart google.nl/maps - locatie Tingvoll Kirke Kaart kart.finn.no - locatie Tingvoll KirkeMidden op het schiereiland Tingvollhalvøya ligt Tingvoll (voll = veld) = “veld waar recht gesproken wordt”. Tingvoll was in de vikingtijd een belangrijke plaats.
“Tingvoll kirke” uit ± 1200 wordt ook wel de “Nordmøre-kathedraal” genoemd. Het is één van de weinige vestingkerken in Noorwegen.
De runeninscripties op de muur van het kerkkoor vertellen:
“In naam van God bid ik u,
wijze mannen die deze plek onder uw hoede hebben,
en allen die mijn bede kunnen begrijpen,
gedenk mij in uw heilige gebeden:
mijn naam is Gunnar en ik heb dit bouwwerk gemaakt”. |
|
Tingvoll Kirke foto: © Arve Holmeide |
Als de kerk gesloten is en men wil deze toch graag bezichtigen, dan schijnt men te kunnen aanbellen bij de pastorie. Dit is ook al een fraai gebouw: uit ± 1730.
“de Toren” in Innerdalen:
Innerdalstårnet of Dalatårnet of Tårnet
foto: © Sverre Stølen -
exviking.net
Er schijnen meer “Innerdalen's” in Noorwegen te zijn, maar onderstaand gaat over die in de gemeente Sunndal in het district Nordmøre in de provincie Møre og Romsdal.
Innerdalen noemt men “het mooiste dal van het land”: het wordt omringd door het massief van Trollheimen en de berg Innerdalstårnet.
De berg Innerdalstårnet wordt ook wel Dalatårnet of gewoon Tårnet genoemd, wat betekent “de Toren”.
In Innderdalen zijn veel gemarkeerde wandelpaden uitgezet.
Het is te bereiken door wegno.70 zuidwaarts te volgen voorbij Ålvund tot Ålvundeid; daar gaat bij het kerkje een zijweg linksaf het Innerdal in.
Aan het eind is een parkeerplaats ingericht.
Hiervandaan is het 3 km wandelen naar “Renndølsetra,” een familiebedrijf waar pittoreske berghutten worden verhuurd en maaltijden geserveerd.
Renndølsetra wordt aangemerkt als een prima uitgangspunt voor verdere bergwandelingen.
Renndølsetra is bekroond met de St. Olav's Roos: een zwaarwegend kwaliteitsstempel dat unieke bezienswaardigheden met wortels in de Noorse cultuur aangeeft.
 Eén km verderop ligt “Innerdalshytta”: een onbemande bergboerderij van de Noorse bergsportvereniging DNT.
Foto's kunnen waarschijnlijk veel meer vertellen dan als dat wij zouden kunnen:
Een unieke foto van dit prachtige fenomeen: Trollporten.
Over Trollporten kunnen wij verder niets anders terug vinden op het internet dan het volgende.
Helaas helaas, het is alleen te bereiken via een tweedaagse tocht (te beginnen in Innerdalen).
Bovendien moet men beschikken over een goede klimuitrusting en een groot portie klimervaring.
U begrijpt: dit is voor de echte hikers. U weet wel: die mannetjes die aan die touwen tegen de rotswanden bengelen ... .
Aursjøvegen foto: onbekend
Vervolgt men met wegno.70 naar het zuiden, dan komt men terecht in Sunndalsøra. Het is een industriestadje, maar het kan ook uitgangspunt zijn voor “een zeldzaam mooie rondtocht van ± 160 km door de verste uitlopers van het Dovrefjellmassief”: Aursjøvegen.
Weliswaar kan de weg slecht en moeilijk berijdbaar zijn, maar toch ... .
Het is wellicht raadzaam om vooraf even te checken of de weg in zijn geheel is opengesteld.
Kaart kart.finn.no: locaties van het dal Litldalen, het dal Torbudalen en de berghut Aursjøhytta  Kaart ut.no: locatie van de berghut Aursjøhytta
suggestie: alle vinkjes weghalen behalve “Hytter”, “Sommerstier” en “Fotturer”
→ lastig, maar in de winter gaan de kaarten van de website ut.no op “zwart”
Vanuit Sunndalsøra laat men wegno.70 één dag voor wat die is en neemt men wegno.311 zuidwaarts. De rondrit Aursjøvegen gaat eerst door het Litl(e)dal en vervolgens door het Torbudal.
10 Kilometer lang volgt men de oevers van diverse meertjes: het langste heet natuurlijk Langvatnet .
De route gaat richting de berghut Aursjøhytta, die staat aan het meer Aursjøen.
De Aursjøhytta behoort toe aan de Noorse bergsportvereniging DNT. In de zomer is hij bemand en kan men gebruik maken van het cafetaria. Buiten het zomerseizoen is hij gesloten.
Voorbij Aursjøhytta treft men een stukje slechtere weg dat dikwijls is afgesloten ... .
Men gaat door een imponerend landschap met toppen van meer als 1800 meter hoog, en men gaat langs de loodrechte bergwand Aurstaupet.
Aurstupet is een populaire plaats bij base-jumpers. Vanaf de hoofdweg is het naar de top ervan maar 400 meter lopen.
Aurstaupet lijkt wel iets op Preikestolen in de provincie Rogaland uit 1.2 provincie Rogaland vindt u ook niet? (preikestol = preekstoel, preikestolen = de preekstoel).
Iets verder daalt de weg met haarspeldtochten 1000 meter af naar het gehuchtje Finnset.
Vervolgens rijdt men met wegno.191 door het dal Eikesdalen naar het dorpje Eikesdal, aan de zuidpunt van het meer Eikesdalvatnet.
- Eikesdal Camping aan het zuidelijke puntje van het meer Eikesdalvatn op eikesdalcamping.no
Mardalsfossen: 655 meter hoog
foto: © Roman Scheibler
-eikesdalcamping.no
Op het zuidelijke punt van het meer Eikesdalvatn is een parkeerplaats ingericht. Hiervandaan is het 2 km wandelen (= ½ uur) naar de voet van de waterval Mardalsfossen.
Men kan heel dicht bij de voet komen, maar vanwege het vele sproeiwater is het aan te bevelen dan regenkleren mee te nemen.
Mardalsfoss is Europa's hoogste waterval en de op drie na hoogste ter wereld: 655 meter in twee etappes, waaronder één vrije val van 358 meter en één van 297 meter.
De waterval wordt benut voor de productie van waterkracht en wordt daarom afgevoerd naar een krachtstation. Echter, in de periode tussen 20 juni en 20 augustus “gaat 'ie zijn eigen gang” van ongeveer 9 uur 's ochtends tot 9 uur 's avonds. En dan is 'ie dus toch te zien!
Deze wedstrijd/tourtocht wordt in augustus verreden.
Er zijn twee klassen:
- óf men start in Eikesdal (totaal 70 km met 922 m hoogteverschil)
- óf men start vanaf Aursjøhytta -zie hiervoor- (totaal 40 km, men start vanaf het hoogste punt maar komt desalniettemin nog aardige klimmetjes tegen!)
De aankomst van beide klassen is in Sunndalsøra.
De fietsers zijn verplicht een rugzak met 3,5 kg inhoud mee te torsen . Dit gewicht symboliseert het koningskindje dat in 1206 door de Birkebeiners moest worden meegedragen tijdens een historische vlucht over de bergen.
Het rugzakje van 3,5 kg is ook verplicht tijdens de diverse Birkebeiner-races die worden gehouden rondom Lillehammer: we vertellen meer over de Birkebeiners verderop in ons verhaal onder 2.8 provincie Hedmark.
Kaart kart.finn.no: locatie van de bergwand Strandkolvet (aan de bergrug Katthammaren)Wegno.191 voert nog 20 km verder langs de oostoever van het meer Eikesdalsvatnet.
Is men juist uit Eikesdal vertrokken, dan ziet men al na ± 1 kilometer de bergwand Strandkolvet (langs de bergrug Katthammaren).
Strandkolvet wordt gerekend tot ’s werelds hoogste toegankelijke bergwanden waar vanaf gesprongen mag worden. De vrije val is 16 seconden, hetgeen overeenkomt met zo’n 700 meter. Daarna zweeft men nog 28 seconden.
De springers moeten eerst drie uur aan de wandel: naar de top van de Katthammaren.
Kaart google.nl/maps:
traject Eresfjord - rotstekeningen bij Boggestranda ( 62°44'17.4"N 8°04'43.4"E ) -
Nesset Prestegard - Sunndalsøra Kaart kart.finn.no: locaties rotstekeningen bij Boggestranda en pastorie in NessetAan het eind van het meer Eikesdalvatnet wacht het dorpje Eresfjord.
De route gaat verder rechtsaf met wegno.660 en volgt de oever van de gelijknamige Eresfjord.
Bij Boggestranda vindt men rotstekeningen van 6000 jaar oud.
In Nesset staat de pastorie waar de dichter van het Noorse volkslied, Bjørnstjerne Bjørnson, opgroeide.
Met wegno.62 langs de Sunndalsfjord komt men weer in Sunndalsøra: het beginpunt van deze rondrit Aursjøvegen.
Kaart google.nl/maps: route Sunndalsøra - Åndalsnes - Trollstigen
als in de winter en in het voorjaar de bergweg Trollstigen is afgesloten
wordt de route niet juist uitgelijnd → zie dan het kaartje hiernaast Kaart google.nl/maps - idem als vorige, maar hier non-actieve schermafdruk
als in de winter en in het voorjaar de bergweg Trollstigen is afgesloten
wordt de route niet juist uitgelijnd op google.nl/maps Kaart kart.finn.no - locatie Trollstigen bij Åndalsnes Kaart trollveggen.com - traject Trollstigen bij ÅndalsnesVanuit Sunndalsøra is het 130 km oostwaarts langs de wegno.'s 62, 660 en 64 naar Åndalsnes. Van hieruit kan men de touristische bergroute “Trollstigen” of “Trollstigveien” rijden: een weg die snel stijgt, met elf haarspeldbochten, soms à 11%. We vertelden er een stukje terug in deze provincie meer over onder Trollstigen (soms: Trollstigvegen of Trollstigveien)
Vanuit Sunndalsøra kan men wegno.70 door het Sunndal volgen. Het dal ligt ingeklemd tussen links het bergmassief Trollheimen en rechts het bergmassief Dovrefjell.
De Turist Information in Sunndalsøra voorziet in informatie over uitgestippelde wandelroutes.
storlaks uit de Driva
= grote zalm
110 cm en 13,5 kg foto: onbekend
Wegno.70 gaat door het Sunndal en langs de oevers van de zalmrivier Driva. De website van de  Sunndal jeger og fiskeforening toont nog meer visvangsten: nooit geweten dat zalm zo groot kan zijn!
Het zalmvisseizoen is van 1 juni tot half / eind augustus.
Om te mogen vissen in meren en rivieren óf op zalm heeft iedereen van zestien jaar en ouder twee visaktes nodig: een staatsvergunning is nodig om een plaatselijke visakte te kunnen kopen. De plaatselijke visakte is geldig binnen een bepaald gebied voor een bepaalde tijd.
Beide vergunningen zijn verkrijgbaar bij de plaatselijke Turist Info, of anders bij de lokale sportzaken, kiosken of campings.
Over het algemeen is het vrij om te vissen langs de kust op zoutwatervis met een hengel of handsnoer.
Bent u van plan te gaan vissen? Eén en ander ligt soms wel iets ingewikkelder ... : visitnorway.com heeft nadere informatie.
Kaart google.nl/maps - locaties van diverse campings in Innerdalen10 Kilometer ten zuiden van Sunndalsøra - = 60 km vanaf Oppdal- ligt in Grøa de Skogly Camping. Hier worden ook hytter verhuurd.
Åmotan is ook goed te bereiken vanuit Oppdal (= aan wegno.E6 - provincie Sør-Trøndelag), maar omdat het ligt in deze provincie Møre og Romsdal halen we het nu aan.
Åmotan is “een natuurfenomeen dat zijn gelijke niet kent in Noorwegen”: er komen zeven rivieren samen, nadat ze middels drie grote watervallen naar beneden zijn gestort.
Het is het centrum van de vier dalen Lindal, Reppdal, Grøvudal en Grødal.
- de oostelijke rivier Lindøla komt uit op de 280 m hoge waterval Lindalsfossen.
- de zuidelijke rivieren Skiråa en Reppa verenigen zich in de 180 m hoge waterval Reppdalsfossen.
- uit het zuid-westen stromen de Grøvu en Geitåa “horizontaal” naar Åmotan.
- de westelijke rivieren Svøu en Grødøla verenigen zich in de 156 m hoge waterval Svøufossen.
- alle rivieren staan op het kaartje van nisja.no
Åmotan
foto: onbekend
- ± 1 uur heen
- route: halverwege wegno.70 tussen Sunndalsøra en Oppdal (= na 35 km) loopt vlak voor het dorpje Gjøra een zijwegno.314 rechtsaf richting Svisdal
(= 6 km, Åmotan wordt aangegeven).
In Jenstad staan een paar bergboerderijen en er is een parkeerplaats ingericht; hiervandaan is het wandelen / klauteren naar Åmotan.
De wandelroute start vanaf de parkeerplaats in Jenstad. Richting de bergboerderij Gammelsætra passeert men de 280 meter hoge Lindalsfossen: deze waterval is het eind van de rivier Lindøla.
Vervolgens komt men langs de vroegere korenmolen. Deze schijnt voor overnachting gebruikt te kunnen worden door de wandelaars.
Naast de hut is een oude brug om de rivier de Lindøla over te steken, maar het is veiliger dit te doen via de nieuwe brug 100 meter verderop.
Bij de bergboerderij Lundli wordt steil gedaald en zo komt men in de kloof van Åmotan. Nadat men de rivier de Grøva oversteekt is het aan te raden bij de brug eerst linksaf verder de kloof in te lopen voor een uitzicht op de 156 m hoge Svøufossen: deze waterval is het eind van de rivieren Svøu en Grødøla.
Tot slot een steile klim en men komt weer terecht bij de parkeerplaats.
Kaart google.nl/maps: route Jenstad - Vangshaugen - AlfheimVervolgt men vanuit Jenstad met de auto wegno.314, dan gaat men door twee haarspeldbochten. Vanuit de eerste heeft men een fantastisch uitzichtspunt op de kloof van Åmotan.
De weg passeert vervolgens de historisch gezien waardevolle bergboerderij Sveen, voordat men het Grødal inrijdt. In het Grødal staat de bergboerderij Vangshaugen -met DNT-hutten-.
Verder westwaarts ligt de jachthut Alfheim.
- bemande bergboerderij Vangshaugen (± 1857) en jachthut Alfheim op ut.no
- de naam “Alfheim” mythologisch verklaard op nl.wikipedia.org
- Gjøra Kro og Camping in Gjøra op nisja.no
|
2
•
5
M
Ø
R
E
O
G
R
O
M
S
D
A
L |
Route 3-weekse autoreis = selfsupported
Touch X
deensecampings.nl
visitsweden.com
brochures Møre og Romsdal aanvragen of downloaden: zie onze pagina 
Romsdalstrappa met filmpje van de wandeling op 
