se fjordene, se
breene, se fossene,
møt menneskene
ruimtes, stiltes,
een spectaculair landschap
U kunt ons bestens nog eens bezoeken via een laptop of pc
Kaart google.nl/maps - provincie Oppland Kaart kart.finn.no - provincie Oppland roze lijn = provinciegrens Oost-Noorwegen / Austlandet: 2.6 provincie Oppland II
Overnachten in Oppland:
· Het provinciehuis staat in Lillehammer. · De provincie Oppland maakt deel uit van de regio Østlandet (= Akershus + Buskerud + Hedmark + Oppland + Oslo + Telemark + Vestfold + Østfold). · Oppland kent drie districten: Gudbrandsdalen Vestoppland en Valdres.
Het provinciewapen toont twee witte bloemtakjes tegen een groene achtergrond. De takjes zijn van de “Pulsatilla vernalis”: het wildemanskruid. naar het vorige punt op de route die we daadwerkelijk gereden hebben: wegno.E136 door het Romsdal onder 2.5 provincie Møre og Romsdal II.
DOVREFJELL Kaartje met Nationale Parken Reinheimen, Dovrefjell en Rondanefietsen op de Dovrefjell
foto: onbekend 21 juli '04 Kaart google.nl/maps:
Aan de noordzijde van de weg ligt de hoogvlakte Dovrefjell: een deels moerassig hoogland dat de grens vormt tussen Zuid- en Noord-Noorwegen. Bijna geheel Dovrefjell is nationaal park.
Dombås is een plaats met een groter winkelcentrum en een uitgebreide Turist Info. Kaart google.nl/maps:
Kaart google.nl/maps - wegno.E6 tussen Hjerkinn en KongsvollMuskusossen worden ook wel direct aan de weg waargenomen, zoals is te lezen op home.caiway.nl/~svhengel. Het gaat in dit reisverslag om wegno.E6 tussen Hjerkinn (= provincie Oppland) en Kongsvold (of Kongsvoll) (= provincie Sør-Trøndelag). Muskusossen hebben ook in de laatste ijstijd in Europa geleefd, maar zijn daarna uitgestorven. De muskusos wordt max. 23 jaar oud. muskusossen
foto: © J. van der Kooij De bronsttijd valt in juli en augustus en rivaliserende mannetjes stoten dan wel tien tot twintig keer met de koppen tegen elkaar. Bij deze gevechten stormen de dieren op elkaar af en de kopstoten zijn te horen tot wel 2 km in de omtrek. Men heeft “alle redenen” de ossen met het nodige respect te bejegenen, zeker als er kalveren bij de groep zijn:
Men wordt geacht ruim (200 meter!) afstand te houden. Vanaf Dombås vervolgen we met de voormalige handels- en pelgrimsroute tussen Oslo en Trondheim: de pelgrims waren destijds op weg naar de schrijn van Olav de Heilige in Trondheim. Trondheim was van 1031 tot aan de Reformatie in 1537 de belangrijkste bedevaartsplaats in Noord-Europa.
Wij gaan ook “op pelgrimstocht”: naar de Lofoten in de provincie Nordland. We volgen wegno.E6 de komende twee dagen, dus verdwalen zullen we niet.
Kaart google.nl/maps: locaties Arnfinnsbrua - Hjerkinn - uitzichtspunt Snøhetta - de berg Snøhetta Vervolgens springt ter hoogte van Hjerkinn op de weidse vlakte de besneeuwde bergtop “Snøhetta = Sneeuwhoed” in het oog: de op drie na hoogste berg van Noorwegen. HJERKINN Kaart google.nl/maps - campings in de buurt van Hjerkinn Kaart google.nl/maps - hotels in de buurt van HjerkinnHet gehucht Hjerkinn ligt op het hoogste punt van de weg over de Dovrefjell. Het biedt diverse overnachtingsmogelijkheden:
naar het volgende punt op de route die we daadwerkelijk gereden hebben: Oppdal onder 2.9 provincie Sør-Trøndelag I.
Vanaf Hjerkinn Fjellstue tot Kongsvold Fjeldstue Kaart google.nl/maps: locaties Hjerkinn Fjellstue en Kongsvold Fjeldstue Kaart kart.finn.no: locaties Hjerkinn Fjellstue en Kongsvold Fjeldstue
|
klim naar Besseggen |
links het groene Gjende = 984 moh rechts het blauwe Bessvatnet = 1.373 moh |
afdaling na Besseggen |
foto's: © Peter Bouwmeester -home.versatel.nl/peterbouwmeester (vakantie 2006) foto's: © Peter Bouwmeester -home.versatel.nl/peterbouwmeester (vakantie 2007) |
Vanaf Besseggen kijkt men uit over twee bergmeren: het Gjende -of Gjendin- en het Bessvatnet. De tocht is populair en wordt per jaar door wel 40.000 mensen (!!) gemaakt.
“Besseggen graat” is een bergrichel, soms maar een paar meter breed, die de scheiding is tussen de twee meren.
Het pad wordt ook het Peer Gynt-pad genoemd: een rendier met de legendarische Peer Gynt op z'n rug zou over de Besseggen-graat gerend zijn.
Het woord “gjende” komt van “gandr” wat wandelstok betekent: het meer heeft deze vorm .
Het Gjende is 20 km lang.
Een soortgelijke wandeling is die naar Romsdalseggen = een bergketen van zon 10 kilometer lang tussen Venjesdalen en Åndalsnes. Hierover vertelden we eerder meer onder 2.5 provincie Møre og Romsdal II.
Kaart kart.finn.no: locaties berghut Gjendesheim - bergrichel Besseggen -
berghutten Memurubu en GjendebuEen mooi verhaal is ook dat van Fred Triep.
Hij heeft hier twee dagen gewandeld in omgekeerde volgorde: van Gjendeheim naar Besseggen (oeps : “Het is duidelijk, dat het lopen van dit traject in de omgekeerde richting gemakkelijker is”.). Vervolgens daalt hij af naar de berghut Memurubu alwaar hij overnacht. Memurubu is een bemande bergboerderij van de Noorse bergsportvereniging DNT (hierna meer over DNT).
De tweede dag loopt hij verder naar het uiteinde van het Gjende-meer en bereikt hij de berghut Gjendebu. Vanaf Gjendebu vaart hij rond 16:00 uur met het pontje terug naar de andere kant van het meer. En zo is hij weer terug bij de berghut Gjendesheim.
Dit is een alternatief voor de zwaardere wandeling naar Besseggen van hiervoor: minder steil en korter (4 of 6 uur).
Knutshøe ligt aan de overkant/zuid-oostkant van het meer Gjende en vanaf de top kijkt men neer op Besseggen met daarop een sliert wandelaars.
“Maar Besseggen heeft één groot nadeel: het is er druk ... Wat weinigen weten is dat je vlakbij een andere prachtige kamwandeling kan maken, waar je zelfs op een mooie zomerdag slechts een enkeling zal ontmoeten.”
Terug kan natuurlijk via dezelfde routes. Nadeel is dat men dan het Gjende én de mooiste uitzichten in de rug heeft.
18 Kilometer ten zuiden van het Gjende kan men van wegno.51 afslaan oostwaarts op de Jotunheimvegen. De Jotunheimpas is een 45 km lange bergroute door een weids berglandschap met uitzichten op hoge toppen en uitgestrekte meren. Op de hoogvlakten grazen kuddes rendieren. In de winter en het voorjaar kan de bergweg echter afgesloten zijn ... .
De tol tussen Bygdin en Skåbu is 100 NOK.
Skåbu is het hoogstgelegen permanent bewoonde dorp van Noorwegen.
Bij Skåbu komt men terecht op wegno.255. Dit is een lus aan wegno.E6 -Dombås / Lillehammer-: van Vinstra naar Lillehammer.
In 2007 is deze weg vernoemd naar de schrijver van het Noorse volkslied die ooit 35 jaar aan deze weg heeft gewoond: Bjørnstjerne Bjørnson (1832 - 1910).
In 1903 ontving Bjørnson de Nobelprijs voor de literatuur. Hij was tevens dichter, jounalist en politicus.
De route gaat door de hoge bergvallei van Espedalen: men kan nog eens fraai terugkijken op het bergmassief Jotunheimen.
Kaart google.nl/maps - locatie kopermijn VeslegruvaAan de zuidzijde van het meer Espedalsvatnet ligt aan een zijweggetje rechts van wegno.255 Veslegruva: een oude koper- en nikkelmijn.
Iets verderop aan wegno.255 ligt Helvete Naturpark met het kolkgat Helvete: een steen heeft ooit onder een gletsjer gelegen en middels kolkende bewegingen van water is in de rotsbodem een holte ontstaan. In het Noors heet zo'n slijpgat een “jettegryte”.
Het park is geopend van 1 juli tot 15 augustus.
Bjørnsonvegen wordt afgesloten in het lagergelegen dal Vestre Gausdal met zijn mooie boerderijen.
Kaart google.nl/maps - locatie AulestadHier vindt men bij het gehuchtje Follebu ook “Aulestad”, het vroegere woonhuis van Bjørnsterne Bjørnson met veel verzamelde kunst.
Er worden rondleidingen gegeven van 18 mei tot 30 september. De toegangskaarten geven tevens toegang tot andere bezienswaardigheden in Lillehammer: Bjerkebæk, Maihaugen en het Olympisch Museum.
Op het routekaartje van peergyntvegen.no kan men ook het plaatsje Kvitfjell aan wegno.E6 terugvinden: u wellicht bekend van de skipistes en van de Olympische Spelen in 1994?
In de buurt van Kvitfjell respectievelijk de Peer Gynt-vegen zijn aardige mountainbike-routes uitgezet.
“Niet spectaculair, maar zeer mooi en rustig”.
Enigszins evenwijdig aan de route Bjørnsonvegen loopt de 65 km lange route “Peer Gyntvegen”.
Peer Gyntvegen begint een stukje ten zuiden van Skåbu -zie hiervoor- bij Dalseter Høyfjellshotell. Het eindigt bij Svingsvoll: 5 kilometer vanaf Lillehammer.
In Vinstra -aan wegno.E6 en vreemdgenoeg niet in de route opgenomen vindt men het graf van Peer Gynt. Ook vindt men er, in één van de originele gebouwen van de boerderij waar de historische Peer Gynt heeft gewoond, de Peer Gynt Samling. Deze tentoonstelling omvat foto's, plakaten, programma's, kostuums en boeken uit verschillende landen verzameld. Ook worden er als eerbetoon aan de lokale held bedrukte truien en bekers verkocht.
Het hoogste punt ligt op 1.053 moh. De weg is alleen 's zomers geopend: gewoonlijk vanaf begin juni totdat de eerste sneeuw weer valt.
Peer Gyntvegen is een onverharde bomveg = tolweg.
In opdracht van de Noorse regering maakte de toneelschrijver Henrik Ibsen (1828 - 1906) een rondreis om verhalen van het volk aan te horen.
In het nabijgelegen dorp Vinstra schreef Ibsen de avonturen van de legendarische Peer Gynt op uit de mond van de bergbewoners. Deze verhalen verwerkte hij in een toneelstuk.
Het hoofdthema van het toneelstuk is de al dan niet opzettelijke verwarring van leugen en waarheid door Peer, en zijn lang en steeds sterker wordende verhaal over zijn belevenissen in de bergen.
Van Peer Gynt, die hier in de streek verschillende avonturen beleefde, wordt gezegd dat hij een natuurmens, dagdromer en uitstekend verteller was.
Edvard Grieg -Noorwegen's bekendste componist, pianist en dirigent- schreef op Henrik Ibsen's verzoek de muziek, en onder begeleiding van deze muziek kende het toneelstuk zijn eerste uitvoering in 1876.
Later, in 1888 en 1891, selecteerde Grieg de beste uit het totaal van 23 delen en voegde ze, zonder op de volgorde te letten, samen tot twee suites van elk vier delen: de Peer Gynt Suite.
Citaat: digischool.nl“Peer Gynt behandelt het leven van een eenvoudige boerenzoon, die alle denkbare avonturen beleeft voor hij als oude man terugkeert in zijn geboortestreek en sterft. Het speelt zich af in de bergen van Noorwegen, tussen dorpelingen en kobolds (soort trollen), in Marokko, onder de Bedoeïenen, in een gekkenhuis in Caïro en aan boord van een schip.
Als jonge man verleidt Peer een bruid op haar trouwdag en wordt verliefd op Solvejg, een jong meisje dat ook op de bruiloft is, en moet vluchten. Hij komt terecht bij de kobolts en verwekt een kind bij “De Groene Vrouw”. Dan bouwt hij een hut voor zichzelf in de bergen, waar Solvejg hem vindt en hem belooft dat ze altijd van hem zal houden. De kobolds komen echter hun rechten opeisen en weer moet Peer vluchten. Solvejg belooft op hem te wachten.
Vele jaren later komt Peer terug in de hut om te sterven en vindt daar tot zijn vreugde Solvejg, die haar hele leven op hem gewacht heeft. Haar liefde verlost hem van zijn zonden en hij sterft in haar armen”.
Citaat: volkskrantreizen.nl“Peer Gynt, dat was de boer Peder Olson die van 1732 tot 1785 in Hågå woonde, een gehucht bij Vinstra. Indien we de verhalen ter plekke mogen geloven, was hij eigenaar van de boerderij Nordigard. Een boerderij met status, want na Gynt's -lees: Olson's- dood ontfermde er zich eerst de bisschop van Nitaros over, en vervolgens na de reformatie een Deense koning.
Tegenwoordig is de hoeve privé- bezit.
Dat is één mening.
Maar voor hetzelfde geld was Peer Gynt de grootgrondbezitter Peder Lauritsen -of Lauritson- die in 1665 overleed (leeftijd onbekend) en ook al -heerlijk toeval- in Hågå woonde”.
Oostelijk evenwijdig aan wegno.E6 loopt wegno.3 met hieraan “Jutulhogget”: de grootste canyon van Noord-Europa.
We vertellen meer over Jutulhogget direct hierna in de volgende provincie Hedmark.
Er zijn verschillende routes naar Jutulhogget.
Eén ervan is de bergweg Frissvegen: bij Ringebu aan wegno.E6 oostwaarts wegno.385 = tussen Ringebu en Atnmoen, over de hoogvlakte Ringebufjellet.
Het hoogste punt van Friisvegen ligt op 1.158 m.
In Ringebu staat een staafkerk uit de 13e eeuw.
Vijftien minuten rijden vanaf Ringebu vindt men langs Frissvegen de camping “Friisvegen Turistsenter Måsåplassen” (ook met hytter).
Vanaf Atnmoen neemt men linksaf wegno.3 tot het treinstation in Barkald. 500 Meter daarvandaan vindt men Jutulhogget (meer over Jutulhogget hierna in de provincie Hedmark).
Frissvegen = 55 km lang, de totale afstand tussen Ringebu en Jutulhogget = 87 km.
Aan wegno.3 door het dal Østerdalen, ca. 19 km ten zuiden van Alvdal en 500 meter vanaf het treinstation in het kleine Barkald vindt men het bijzondere fenomeen Jutulhogget.
Het is de grootste canyon van Noord-Europa: 150 tot 500 m breed, wanden van 100 tot 240 m hoog en 2,5 km lang. Waarschijnlijk is 'ie ontstaan door een grote vloedgolf tijdens de IJstijd, 10.000 jaar geleden.
Men kan de kloof bijna tot het eind inwandelen.
De legende vertelt dat de kloof werd uitgehakt door de trol Rendalsjutulen: deze wilde de rivier Glomma in zijn vallei laten stromen. Helaas kwam de zon op terwijl de trol nog druk mee bezig was ... .
En zo bleef van de trol niets over dan een hoop steengruis: het noodlot van elke trol die aan de zon wordt blootgesteld ... .
De sage over de Birkebeiners leeft in Noorwegen nog steeds heel sterk. Jaarlijks wordt de redding van kroonprins Håkon Håkonsson herdacht met drie sportevenementen: een langlauf-race, een mountainbike-race en een halve marathon:
Tussen 1130 en 1217 werd Noorwegen geteisterd door burgeroorlogen.
Er werd geknokt vanwege de sociale omstandigheden, vanwege de verhoudingen tussen kerk en koning en vanwege de troonopvolging.
Er was mot tussen de Bagli-partij = de aanhangers van het bisdom Oslo en de adel rond de Oslofjord, en de Birkebeiner-partij = de landmannen en mensen afkomstig uit de boerenstand.
De Birkebeiners zouden de strijd winnen toen in 1227 hun kandidaat Håkon IV Håkonsson definitief alleenheerser van Noorwegen werd.
De Birkebeiners werden aanvankelijk door hun tegenstanders zo genoemd omdat zij hun schoeisel in arren moede maakten van birkebein = berkenschors.
Aan het eind van het liedje werd de scheldnaam een geuzennaam.
Håkon IV Håkonsson was een buitenechtelijke zoon van Håkon III Sverresson. Hij werd pas na de dood van zijn vader in 1204 geboren.
Zijn vader was ziek geworden en moest tijdens de kerst van 1203 een aderlating ondergaan. Op 1 januari 1204 stierf hij aan de naweeën daarvan.
... Het ziekbed was het gevolg van een vergiftiging waarvan de Zweedse stiefmoeder verdacht werd ...
... = de stiefoma van de kroonprins ... .
In 1206 moest de kroonprins in veiligheid gebracht worden en een groepje Birkebeiner-strijders vluchtten met de jonge Håkon naar het hof van koning Inge II Brådsson in Nidaros = het huidige Trondheim.
Tijdens hun skitocht over de bergen kwamen ze, met het kindje in de armen, in een gruwelijke sneeuwstorm terecht. Alleen de twee sterkste strijders, Torstein Skjevla en Skjervald Skrukka, volbrachten de tocht. Zij brachten het prinsje in veiligheid.
Håkon IV “de Oude” Håkonsson (1204 - 1263) was koning van 1217 tot 1263.
Tijdens zijn regering was er meer binnenlandse rust en voorspoed dan Noorwegen in tijden had gekend. Het was het begin van wat bekend zou worden als “de Gouden Tijd van het middeleeuwse koninkrijk Noorwegen”.
æ | ø | å | Æ | Ø | Å | ||
Noorse leestekens in Windows | alt-145 alt-0230 | alt-155 alt-0248 | alt-134 alt-0229 | alt-146 alt-0198 | alt-157 alt-0216 | alt-143 alt-0197 | |
Noorse leestekens in Windows + toetsenbord Verenigde Staten + taal Nederlands | ctrl-alt-z rechter-alt-z | ctrl-alt-l rechter-alt-l | ctrl-alt-w rechter-alt-w | idem als æ +shift | idem als ø +shift | idem als å +shift | |
instelling toetsenbord op support.microsoft.com | |||||||
Noorse leestekens in Mac OS | option(alt)-' ' = enkel aanhalingsteken | option(alt)-o | option(alt)-a | idem als æ +shift | idem als ø +shift | idem als å +shift | |
Lettergrootte op het beeldscherm aanpassen: | |||||||
vergroten | verkleinen | standaardiseren | |||||
ctrl++ = ctrl-toets met plus-toets(en) | ctrl-- = ctrl-toets met min-toets(en) | ctrl0 = ctrl-toets met nul-toets | |||||
cmd++ = cmd-toets met plus-toets(en) | cmd-- = cmd-toets met min-toets(en) | cmd0 = cmd-toets met nul-toets |